نظرات طبی ابن سینا در مورد طبقه بندی ب ن از لحاظ سلامتی و بیماری، انواع بیماریها

ادامه از نوشتار پیشین

نظرات طبی ابن سینا

بدن از حیث سلامتی و بیماری

.. بدن را ازحیث سلامت و عدم سلامت در شش مرحله، خلاصه میکنیم :

)1 بدن در منتهای سلامت است

)2 بدن سالم است ولی نه در منتهای سلامت

)3  به گفته برخی بدن  نه سالم است و نه بیمار

)4 بدن دارای استعدادی است که سلامت را بزودی میپذیرد

)5 بدن بیمار، ولی بیماریش کم است

)6 بدن در منتها درجه بیماری است.

درجه بندی بیماریها

هر نوع از بیماریها دو درجه دارد: بیماری یا " رام" (مسلم) است و یاسرکش (غیرمسلم) !

بیماری رامآن است که در درمان آن مانعی وجود ندارد.

 بیماری سرکش بیمارئی است که مانعی در راه چاره آن عرض اندام میکند، مانند بیماری سردرد در حالتی که با نَزلَه (سرما خوردگی شدید) همراه باشد،

رابطه سن و فصل با بیماریها

و بدان هر بیماری که با مزاجوسن شخص و با فصل هماهنگ باشد خطرش کمتر از آن بیماری است که با مزاج وسن شخص و فصل، مناسبنیست. چنین بیماری که با مزاج وسن و فصل، نامتناسب است وقتی پیدا میشود که سبب آمدنش بسیار قوی باشد 

. این را بدان که بیماریهای موسمی که ویژه فصلی از فصول سال هستند، انتظارمیرود که در اوائل فصل ظاهر شوند.

برخی از بیماریها بیماریهای دیگر را از بین می برند.

و بدان که برخی از بیماریها به بیماریهای دیگر منتقل میشوند و در این انتقال خود بیماری از بین میرود و برای بیمار سبب خیرنیز میشود. در این حالت میتوان گفت که یکی از بیماریها چندین بیماری را از بین میبرد، مانند تب نوبه چهار روزه (ربع) که بسیار اتّفاق میافتدصرع و نقرس و دوالی و درد مفاصل و جرَب و

خارش و جوش و تشنّج را از بین ببرد. 

همچنین بیماری ذرب( اسهال همراه با پیچش )   مایه شفا یافتن از رمد و زلق (لیز خوردن روده ها)  و ذات الجنب(  نوعی بیماری  در طب سنتی ایرانی است  که با درد، اماس و ورم  ناحیهٔ پهلو، قفسه سینه  و دنده‌ها و سرفه و تب  مشخص می‌شود. انواعی از آن را برساما و شوصه هم نامیده‌اند. به نظر می‌رسد.  )    و خونریزی از رگهای گشاد شده مقعد (در بواسیر) میگردد و برای بیماریهایسودایی و درد سرین و درد کلیه و زِهدان نیز نافع و سودمند است.

وقتی تبدیل بیماری به بیماری دیگر مشکل را افزون می کند: بیماریهای وهگیر و اپیدمیها

گاهی اتّفاق میافتد که بر اثر آنتقال یک بیماری به بیماری دیگرحال بیمار وخیم تر میگردد، مانند 

: جذام، جرب، آبله، تب وبائی و دمل گندیده که واگیر هستند، بویژه اگر محلّه های سکونت بیمار تنگ باشند وهمسایه بیمار در پایینتر ازجهت وزش باد، ساکن باشد . (توجه ابن سینا به واگیر بودن این بیماریها و سرایت اپیدمیها و نقش محیط زندگی قابل توجه می  باشد)  .‌بیماری سبل (ورم عروق چشم )و برَص نیز ازجمله بیماریهای واگیر میباشند . 

بیماریهای  ارثی و منطقه ای

بیماریهایی وجود دارد کهارثی هستند و از نسلی به نسل دیگر انتقال مییابند، مانند کچلی طبیعی، برَص، سبل و جذام . 

برخی بیماریهانژادی هستند وخاص طایفه یاساکنان منطقه ای میباشند و یا در میان آنها زیادند. این را هم بدان که ناتوانیاندامها از بدی مزاج و یا از گداختن بنیه سرچشمه میگیرد.

ادامه دارد

منبع: کتاب قانون جلد اول   چاپ رایانه ای وزارت بهداشت